introduction
ਗੁਰੂ ਅਮਰਦਾਸ ਸਾਹਿਬ (੧੪੭੯-੧੫੭੪ ਈ.) ਦੁਆਰਾ ਰਾਮਕਲੀ ਰਾਗ ਵਿਚ ਉਚਾਰਣ ਕੀਤੀ ‘ਅਨੰਦੁ’ ਬਾਣੀ ਇਕ ਅਜਿਹੀ ਰਚਨਾ ਹੈ, ਜੋ ਮਨੁਖ ਨੂੰ ਅਨੰਦ ਦਾ ਅਨੁਭਵ ਕਰਨ ਅਤੇ ਇਕ ਸੁਖਦ ਅਤੇ ਸੰਤੁਸ਼ਟ ਜੀਵਨ ਜਿਉਣ ਦੀ ਸੇਧ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਬਾਣੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਪੰਨਾ ੯੧੭-੯੨੨ ਉਪਰ ਦਰਜ ਹੈ। ਇਸ ਦੀਆਂ ੪੦ ਪਉੜੀਆਂ ਹਨ।
‘ਅਨੰਦ’ ਦਾ ਅਖਰੀ ਅਰਥ ਖੁਸ਼ੀ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸੰਨਤਾ ਹੈ ਪਰ ਇਹ ਦੋਵੇਂ ਸ਼ਬਦ ਜਾਂ ਕੋਈ ਵੀ ਹੋਰ ਸ਼ਬਦ ‘ਅਨੰਦ’ ਦੇ ਅਸਲੀ ਭਾਵ ਦਾ ਲਖਾਇਕ ਨਹੀਂ। ਇਸ ਪਾਵਨ ਬਾਣੀ ਵਿਚ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਅਨੰਦ ਦਾ ਸੋਮਾ ਸਤਿਗੁਰੂ ਦਾ ਸ਼ਬਦ ਹੈ। ਸੱਚਾ ਅਨੰਦ ਜਗਿਆਸੂ ਨੂੰ ਗੁਰ-ਸ਼ਬਦ ਰਾਹੀਂ ਹੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਗੁਰ-ਸ਼ਬਦ ਦੀ ਬਰਕਤ ਨਾਲ ਜਗਿਆਸੂ ਦੇ ਸਰੀਰ ਦੇ ਸਾਰੇ ਕਰਮ ਅਤੇ ਗਿਆਨ-ਇੰਦਰੇ ਸੁਤੇ ਹੀ ਸਹਿਜ ਅਤੇ ਸੰਜਮ ਵਿਚ ਆ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਉਸ ਦੀ ਸਮੁੱਚੀ ਸ਼ਖਸੀਅਤ ਰਸਭਿੰਨੀ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
‘ਗੁਰ-ਸ਼ਬਦ’ ਰਾਹੀਂ ਅਨੰਦਮਈ ਜੀਵਨ-ਜਾਚ ਅਪਨਾਉਣ ਦੀ ਜੁਗਤੀ ਇਸ ਬਾਣੀ ਦਾ ਕੇਂਦਰੀ ਨੁਕਤਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿਚ ਪ੍ਰਭੂ ਦਾ ਮਿਲਾਪ ਅਤੇ ਉਸ ਮਿਲ ...