ਸਿਰਜਣਹਾਰ ਪ੍ਰਭੂ ਵੱਲੋਂ ਸਾਜੀ ਕੁਦਰਤ ਵਿਚ ਮਨੁਖ ਇਕ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਪ੍ਰਾਣੀ ਹੈ। ਇਕ ਪਾਸੇ ਕੁਦਰਤੀ ਵਰਤਾਰੇ ਮਨੁਖ ਦੀ ਇਸ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲਤਾ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਮਨੁਖ ਦਾ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਰਤਾਰਿਆਂ ਪ੍ਰਤੀ ਨਜਰੀਆ ਵੀ ਉਸ ਦੀ ਆਪਣੀ ਮਾਨਸਿਕ ਦਸ਼ਾ ਅਨੁਸਾਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਬਹੁਤੀ ਵਾਰ ਕੁਦਰਤ ਦੀ ਖੂਬਸੂਰਤੀ ਮਨੁਖ ਨੂੰ ਅਨੰਦਤ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਪਰ ਵਿਛੋੜੇ ਦਾ ਸੱਲ੍ਹ ਹੰਢਾਅ ਰਹੇ ਮਨੁਖ ਨੂੰ ਇਹ ਸੁਹਾਵਣੀ ਤੇ ਸੁਖਾਵੀਂ ਨਹੀਂ ਲੱਗਦੀ। ਸਗੋਂ ਉਸ ਦੇ ਵਿਛੋੜੇ ਦੇ ਦਰਦ ਨੂੰ ਹੋਰ ਉਤੇਜਿਤ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਕੁਦਰਤੀ ਵਰਤਾਰਿਆਂ ਦੇ ਮਨੁਖੀ ਮਨ ਉਪਰ ਪੈਣ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ ਨੂੰ ਸਾਹਿਤ ਦੇ ਅਨੇਕ ਰੂਪਾਂ ਵਿਚ ਸਿਧੇ-ਅਸਿਧੇ ਤੌਰ ’ਤੇ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਬਾਰਹ ਮਾਹਾ ਵੀ ਇਕ ਅਜਿਹਾ ਹੀ ਕਾਵਿ-ਰੂਪ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਦੇਸੀ ਸਾਲ ਦੇ ਬਾਰਾਂ ਮਹੀਨਿਆਂ ਦੇ ਅਧਾਰ ’ਤੇ ਪਹਿਲਾਂ ਵਿਛੋੜਾ ਭੋਗ ਰਹੇ ਅਤੇ ਮਗਰੋਂ ਮਿਲਾਪ ਨੂੰ ਮਾਣ ਰਹੇ ਮਨੁਖੀ ਮਨ ਉਪਰ ਪੈਣ ਵਾਲੇ ਕੁਦਰਤੀ ਵਰਤਾਰਿਆਂ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ ਨੂੰ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਵਿਚ ਅਜਿਹੇ ਦੋ ਬਾ ...