ਵਾਰ ਸਤ (ਮਹਲਾ ੩) ੨/੨

ਗੁਰੂ ਅਮਰਦਾਸ ਸਾਹਿਬ

ਇਸ ਪਦੇ ਵਿਚ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਜਿਹੜੇ ਲੋਕ ਗੁਰੂ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਦੀ ਬਜਾਏ ਆਪਣੇ ਮਨ ਦੇ ਮਗਰ ਲੱਗ ਕੇ ਜੀਵਨ ਬਸਰ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਉਹ ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਵਿਚ ਕਦੇ ਵੀ ਸਫਲ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ ਤੇ ਇਸ ਜਹਾਨ ਤੋਂ ਨਿਸਫਲ ਭਾਵ, ਬੇਗਤੇ ਹੀ ਚਲੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।

ਫਿਰ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਆਪਣੇ ਮਨ ਮਗਰ ਲੱਗੇ ਹੋਏ ਲੋਕ ਉਸ ਇਕ ਪ੍ਰਭੂ ਨੂੰ ਚੇਤੇ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ ਤੇ ਆਪਣੀ ਮਨਮਤ ਕਾਰਣ ਸੰਸਾਰਕ ਪਦਾਰਥਾਂ ਦੇ ਮੋਹ ਵਿਚ ਦਿਲਚਸਪੀ ਲੈਣ ਲੱਗ ਪੈਂਦੇ ਹਨ ਤੇ ਉਸ ਇਕ ਪ੍ਰਭੂ ਦੇ ਸਿਮਰਣ ਬਾਝੋਂ ਖੱਜਲ-ਖੁਆਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।

ਚੇਤਨਾ ਦੇ ਬਗੈਰ ਮਨੁਖ ਸਿਰਫ ਦੇਹੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਅਜਿਹੀ ਦੇਹੀ ਅਗਿਆਨਤਾ ਦੇ ਹਨੇਰੇ ਦੀ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਭਾਵ ਉਸਦਾ ਜੀਵਨ ਸਫਲਤਾ ਵੱਲ ਨਹੀਂ ਵਧਦਾ।

ਮਨੁਖ ਆਪਣੇ-ਆਪ ਅਗਿਆਨ ਦੇ ਹਨੇਰੇ ਵਿਚੋਂ ਬਾਹਰ ਨਹੀਂ ਨਿਕਲ ਸਕਦਾ। ਇਸ ਅੰਧਕਾਰ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਆਉਣ ਲਈ ਮਨੁਖ ਨੂੰ ਗੁਰੂ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਉਸ ਨੂੰ ਅਜਿਹੀ ਸਿਖਿਆ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰੇ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਮਨੁਖ ਸਫਲ ਜੀਵਨ ਬਤੀਤ ਕਰ ਸਕੇ। ਅਜਿਹੀ ਸਿਖਿਆ ਬਗੈਰ ਮਨੁਖ ਠੀਕ ਰਾਹ ’ਤੇ ਨਹੀਂ ਆ ਸਕਦਾ।

ਇਸ ਪਦੇ ਦੇ ਅਖੀਰ ਵਿਚ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਮਨੁਖ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭੂ ਨੇ ਆਪ ਹੀ ਪੈਦਾ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਕਿਉਂਕਿ ਸਿਰਫ ਉਹੀ ਸਭ ਕੁਝ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਰਖਦਾ ਹੈ। ਭਾਵ, ਪ੍ਰਭੂ ਨੂੰ ਆਪ ਹੀ ਆਪਣੇ ਪੈਦਾ ਕੀਤੇ ਮਨੁਖ ਦਾ ਫਿਕਰ ਹੈ।

ਇਸ ਕਰਕੇ ਪ੍ਰਭੂ ਨੇ ਆਪ ਹੀ ਮਨੁਖ ਲਈ ਗੁਰੂ ਦੀ ਸਿਖਿਆ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਭਾਵ, ਪ੍ਰਭੂ ਦੇ ਹੁਕਮ ਅਨੁਸਾਰ ਹੀ ਗੁਰੂ ਗਿਆਨ-ਰੂਪ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਦੀ ਸੇਧ ਵਿਚ ਮਨੁਖ ਪ੍ਰਭੂ ਨਾਲ ਮਿਲਾਪ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ।