ਵਾਰ ਸਤ (ਮਹਲਾ ੩) ੧/੨

ਗੁਰੂ ਅਮਰਦਾਸ ਸਾਹਿਬ

ਪਿਛਲੇ ਪਦੇ ਦੀ ਵਿਚਾਰ ਨੂੰ ਹੀ ਅੱਗੇ ਤੋਰਦੇ ਹੋਏ ਸ਼ੁੱਕਰਵਾਰ ਦੇ ਹਵਾਲੇ ਨਾਲ ਇਸ ਪਦੇ ਵਿਚ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਪ੍ਰਭੂ ਕਣ-ਕਣ ਵਿਚ ਸਮਾਇਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਉਸ ਕਰਤੇ ਪ੍ਰਭੂ ਤੇ ਉਸ ਦੀ ਕਿਰਤ, ਕੁਦਰਤ ਵਿਚ ਕੋਈ ਭਿੰਨਤਾ ਨਹੀਂ ਹੈ।

ਪ੍ਰਭੂ ਨੇ ਆਪ ਹੀ ਇਸ ਸ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਨੂੰ ਬਣਾਇਆ ਹੈ। ਸਭ ਕਾਸੇ ਦਾ ਕਰਤਾ ਉਹ ਹੀ ਹੈ। ਆਪਣੀ ਬਣਾਈ ਹੋਈ ਸ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਦੀ ਕੀਮਤ ਜਾਂ ਇਸ ਦੀ ਅਸਲੀਅਤ ਉਹ ਆਪ ਹੀ ਜਾਣਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਭਾਵ ਹੈ, ਇਸ ਸ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਦੀ ਕੀਮਤ ਜਾਂ ਅਸਲੀਅਤ ਨਾ ਕੋਈ ਹੋਰ ਜਾਣਦਾ ਹੈ ਤੇ ਨਾ ਹੀ ਜਾਣ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਉਸ ਕਰਤੇ ਪ੍ਰਭੂ ਤੇ ਉਸ ਦੀ ਕਿਰਤ ਦੇ ਆਪਸੀ ਸੰਬੰਧ ਬਾਰੇ ਉਹੀ ਵਿਚਾਰ ਕਰਦਾ ਜਾਂ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜਿਹੜਾ ਗਿਆਨ ਦੇ ਮੁਜੱਸਮੇ ਗੁਰੂ ਦੀ ਸੰਗਤ ਵਿਚ ਚਲਿਆ ਜਾਵੇ। ਭਾਵ, ਉਸ ਕਾਦਰ ਅਤੇ ਕੁਦਰਤ ਦੀ ਵਿਚਾਰ ਗੁਰੂ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਫਿਰ ਅਜਿਹੀ ਵਿਚਾਰ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਦੀ ਨਿਸ਼ਾਨੀ ਦੱਸੀ ਗਈ ਹੈ ਕਿ ਗੁਰੂ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਅਨੁਸਾਰ ਕਾਦਰ ਅਤੇ ਕੁਦਰਤ ਦੀ ਵਿਚਾਰ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਦਾ ਜੀਵਨ ਸੱਚ ’ਤੇ ਅਧਾਰਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਕਰਕੇ ਉਹ ਸੰਜਮੀ ਜੀਵਨ ਬਤੀਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਭਾਵ, ਸੱਚ ਅਤੇ ਸੰਜਮ ਦਾ ਅਭਿਆਸ ਹੀ ਉਸ ਦੀ ਕਿਰਤ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਉਸ ਦੀ ਕਿਰਤ ਸੱਚ ਅਤੇ ਸੰਜਮ ਦਾ ਅਭਿਆਸ ਹੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।

ਉੱਪਰ ਦੱਸੇ ਅਨੁਸਾਰ ਗੁਰੂ ਦੇ ਲੜ ਲੱਗੇ ਹੋਏ ਵਿਚਾਰਵਾਨ ਦਾ ਸੱਚ ਅਧਾਰਤ ਸੰਜਮੀ ਜੀਵਨ ਹੀ ਉਸ ਦਾ ਪਰਹੇਜ਼, ਮਰਿਆਦਾ, ਉਪਾਸ਼ਨਾ ਅਤੇ ਨਿੱਤਨੇਮ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਭਾਵ, ਉਸ ਨੂੰ ਹੋਰ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਜਤਨ ਕਰਨ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਨਹੀਂ ਪੈਂਦੀ।

ਇਸ ਪਦੇ ਦੇ ਅਖੀਰ ਵਿਚ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਜਿਹੜਾ ਵੀ ਕੋਈ ਗੁਰੂ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਾਪਤ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ ਤੇ ਨਾ ਹੀ ਕਾਦਰ ਅਤੇ ਕੁਦਰਤ ਦੀ ਸੋਝੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਉਸ ਦਾ ਸਾਰਾ ਜੀਵਨ ਦੂਜੇ ਬੇਕਾਰ ਫਿਕਰਾਂ ਵਿਚ ਅਜਾਈਂ ਬਤੀਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।