ਇਹ ਬਾਣੀ ਗੁਰੂ ਅਮਰਦਾਸ ਸਾਹਿਬ (੧੪੭੯-੧੫੭੪ ਈ.) ਦੁਆਰਾ ਹਫਤੇ ਦੇ ਸੱਤ ਦਿਨਾਂ ਨੂੰ ਅਧਾਰ ਬਣਾ ਕੇ ਉਚਾਰਣ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਐਤਵਾਰ ਦੁਆਰਾ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਪ੍ਰਭੂ ਦੇ
ਨਾਮ ਨੂੰ ਜਪਣ ਦੀ ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਸੋਮਵਾਰ ਦੁਆਰਾ ਦੱਸਿਆ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਨਾਮ
ਗੁਰੂ ਦੇ
ਸ਼ਬਦ ਰਾਹੀਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਇਸੇ ਸਦਕਾ ਹੀ ਵਿਆਪਕ ਪ੍ਰਭੂ ਦਾ ਅਨੁਭਵ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਮੰਗਲਵਾਰ ਦੁਆਰਾ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ
ਮਾਇਆ ਦਾ ਮੋਹ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਅਤੇ ਗੁਰ-ਸ਼ਬਦ ਦੁਆਰਾ ਆਪਣੀ ਸੋਝੀ ਬਖਸ਼ਣ ਵਾਲਾ ਪ੍ਰਭੂ ਆਪ ਹੀ ਹੈ। ਬੁੱਧਵਾਰ ਦੁਆਰਾ ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਗੁਰ-ਸ਼ਬਦ ਰਾਹੀਂ ਪ੍ਰਭੂ ਦੇ ਨਾਮ ਵਿਚ ਲਿਵਲੀਨ ਹੋ ਕੇ ਜੀਵ ਸਦੀਵੀ ਤੌਰ ’ਤੇ ਸੋਭਨੀਕ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਵੀਰਵਾਰ ਦੁਆਰਾ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਕਿ ਸਾਰੇ ਜੀਵ ਪ੍ਰਭੂ ਨੇ ਹੀ ਪੈਦਾ ਕੀਤੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਹ ਪ੍ਰਭੂ ਦੇ ਹੀ ਓਟ-ਆਸਰੇ ਹਨ। ਸ਼ੁੱਕਰਵਾਰ ਦੁਆਰਾ ਸੋਝੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ ਕਿ ਪ੍ਰਭੂ ਦੇ ਨਾਮ ਨੂੰ ਭੁਲਾ ਕੇ ਵਰਤ ਰਖਣੇ, ਰੋਜਾਨਾ ਆਪਣੇ ਇਸ਼ਟ-ਦੇਵ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਨੀ ਆਦਿ ਸਾਰੇ ਕਰਮ ਮਾਇਆ ਦੇ ਮੋਹ ਵਿਚ ਹੀ ਪਾਉਣ ਵਾਲੇ ਹਨ। ਸ਼ਨੀਵਾਰ ਦੁਆਰਾ ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਮਨਮੁਖ ਸਗਨ-ਅਪਸਗਨ ਆਦਿ ਦੀ ਵਿਚਾਰ ਕਰਨ ਕਰਕੇ ਹਉਮੈ ਦੇ ਭਾਵ ਵਿਚ ਭਟਕਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਅੰਤ ਵਿਚ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਜਿਹੜੇ ਮਨੁਖ ਸੱਚੇ ਗੁਰ-ਸ਼ਬਦ ਦਾ ਚਿੰਤਨ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਉਹ ਪ੍ਰਭੂ ਦੇ ਰੰਗ ਵਿਚ ਰੰਗੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ।
ਵੀਰਵਾਰਿ ਵੀਰ ਭਰਮਿ ਭੁਲਾਏ ॥
ਪ੍ਰੇਤ ਭੂਤ ਸਭਿ ਦੂਜੈ ਲਾਏ ॥
ਆਪਿ ਉਪਾਏ ਕਰਿ ਵੇਖੈ ਵੇਕਾ ॥
ਸਭਨਾ ਕਰਤੇ ਤੇਰੀ ਟੇਕਾ ॥
ਜੀਅ ਜੰਤ ਤੇਰੀ ਸਰਣਾਈ ॥
ਸੋ ਮਿਲੈ ਜਿਸੁ ਲੈਹਿ ਮਿਲਾਈ ॥੬॥
-ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ੮੪੧
ਵਿਆਖਿਆ
ਸ਼ਾਬਦਕ ਅਨੁਵਾਦ
ਭਾਵਾਰਥਕ-ਸਿਰਜਣਾਤਮਕ ਅਨੁਵਾਦ
ਕਾਵਿਕ ਪਖ
ਕੈਲੀਗ੍ਰਾਫੀ
ਇਸ ਪਦੇ ਵਿਚ ਵੀਰਵਾਰ ਦੇ ਹਵਾਲੇ ਨਾਲ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਪ੍ਰਭੂ ਦੀ ਮਿਹਰ ਦੀ ਬਜਾਏ ਜਿਹੜੇ ਬਾਹੂਬਲੀ ਕਿਸਮ ਦੇ ਲੋਕ ਆਪਣੇ ਬਲ ਉੱਤੇ ਵਧੇਰੇ ਭਰੋਸਾ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਅਸਲ ਵਿਚ ਉਹ ਭੁਲੇਖੇ ਵਿਚ ਹਨ। ਕਿਉਂਕਿ ਪ੍ਰਭੂ-ਮਿਲਾਪ ਲਈ ਸਰੀਰਕ ਬਲ ਕਿਸੇ ਕੰਮ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦਾ, ਬਲਕਿ ਭਰਮ ਸਿਰਜ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਭਰਮ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਭੁਲੇਖੇ ਵਿਚ ਪਾਈ ਰਖਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਉਹ ਪ੍ਰਭੂ ਦੇ ਨਾਮ-ਮਾਰਗ ਤੋਂ ਭਟਕ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
ਜਿਹੜੇ ਵੀ ਪ੍ਰਭੂ-ਮਿਲਾਪ ਲਈ ਲੋੜੀਂਦੇ ਨਾਮ-ਮਾਰਗ ਤੋਂ ਭਟਕੇ ਹੋਏ ਹਨ ਤੇ ਪ੍ਰਭੂ ਦੀ ਮਿਹਰ ਦੀ ਬਜਾਏ ਕਿਸੇ ਦੂਜੇ ਤੋਂ ਉਮੀਦ ਲਾ ਲੈਂਦੇ ਹਨ, ਉਹ ਲੋਕ ਅਸਲ ਵਿਚ ਭੂਤ-ਪ੍ਰੇਤ ਹੀ ਹਨ। ਭਾਵ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਮਨੁਖ ਕਹਿਣਾ ਵੀ ਸਹੀ ਨਹੀਂ ਹੈ।
ਅਜਿਹੇ ਲੋਕ ਆਪਣੀ ਮਰਜੀ ਨਾਲ ਅਜਿਹੇ ਨਹੀਂ ਹਨ। ਬਲਕਿ ਇਹ ਲੋਕ ਵੀ ਪ੍ਰਭੂ ਨੇ ਆਪ ਹੀ ਇਸ ਕਿਸਮ ਦੇ ਬਣਾਏ ਹਨ ਜਾਂ ਪ੍ਰਭੂ ਨੇ ਆਪ ਹੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਅਜਿਹੀ ਮੱਤ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਅਸਲ ਵਿਚ ਪ੍ਰਭੂ ਭਾਂਤ-ਭਾਂਤ ਦੇ ਲੋਕ ਪੈਦਾ ਕਰਕੇ ਆਪਣੀ ਸਮਰੱਥਾ ਦੇਖਦਾ ਹੈ। ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਪ੍ਰਭੂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਸਮਰੱਥਾ ਦੇਖਣ ਲਈ ਹੀ ਇਹ ਬੇਹੱਦ ਵੰਨਸੁਵੰਨੀ ਦੁਨੀਆ ਪੈਦਾ ਕੀਤੀ ਹੈ।
ਫਿਰ ਉਸ ਕਰਤੇ ਪ੍ਰਭੂ ਨੂੰ ਸੰਬੋਧਨ ਹੋ ਕੇ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਹਰ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮਨੁਖ ਨੂੰ ਕਰਤੇ ਪ੍ਰਭੂ ਦਾ ਹੀ ਆਸਰਾ ਹੈ। ਭਾਵ, ਪ੍ਰਭੂ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਦਾ ਵੀ ਕੋਈ ਸਹਾਰਾ ਨਹੀਂ ਹੈ ਤੇ ਨਾ ਹੀ ਉਸ ਦੇ ਬਿਨਾਂ ਮਨੁਖ ਦਾ ਕਲਿਆਣ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਫਿਰ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਸਾਰੇ ਸੂਖਮ ਤੇ ਅਸਥੂਲ ਜੀਵ ਸਿਰਫ, ਉਸ ਦੇ ਆਸਰੇ ’ਤੇ ਹੀ ਨਿਰਭਰ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ, ਬਲਕਿ ਸਭ ਜੀਵ-ਜੰਤੂ ਉਸ ਦੀ ਸ਼ਰਣ ਵਿਚ ਹਨ। ਭਾਵ, ਉਸ ਦੇ ਬਿਨਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਕੋਈ ਹੋਰ ਹੈ ਹੀ ਨਹੀ, ਜੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਭਲਾ ਕਰ ਸਕੇ।
ਇਸ ਪਦੇ ਦੇ ਅਖੀਰ ਵਿਚ ਫਿਰ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਪ੍ਰਭੂ ਕਿਸੇ ਬਲ ਆਦਿ ਦੂਜੇ ਅਤੇ ਬਾਹਰੀ ਸਹਾਰੇ ਸਦਕਾ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦਾ। ਉਹ ਉਸ ਨੂੰ ਹੀ ਮਿਲਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਉਹ ਆਪ ਮਿਹਰ ਕਰਕੇ ਆਪਣੇ ਨਾਲ ਮਿਲਾ ਲੈਂਦੇ ਹਾਂ ਜਾਂ ਆਪਣਾ ਮਿਲਾਪ ਬਖਸ਼ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।
