ਇਹ ਬਾਣੀ ਗੁਰੂ ਅਮਰਦਾਸ ਸਾਹਿਬ (੧੪੭੯-੧੫੭੪ ਈ.) ਦੁਆਰਾ ਹਫਤੇ ਦੇ ਸੱਤ ਦਿਨਾਂ ਨੂੰ ਅਧਾਰ ਬਣਾ ਕੇ ਉਚਾਰਣ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਐਤਵਾਰ ਦੁਆਰਾ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਪ੍ਰਭੂ ਦੇ
ਨਾਮ ਨੂੰ ਜਪਣ ਦੀ ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਸੋਮਵਾਰ ਦੁਆਰਾ ਦੱਸਿਆ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਨਾਮ
ਗੁਰੂ ਦੇ
ਸ਼ਬਦ ਰਾਹੀਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਇਸੇ ਸਦਕਾ ਹੀ ਵਿਆਪਕ ਪ੍ਰਭੂ ਦਾ ਅਨੁਭਵ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਮੰਗਲਵਾਰ ਦੁਆਰਾ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ
ਮਾਇਆ ਦਾ ਮੋਹ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਅਤੇ ਗੁਰ-ਸ਼ਬਦ ਦੁਆਰਾ ਆਪਣੀ ਸੋਝੀ ਬਖਸ਼ਣ ਵਾਲਾ ਪ੍ਰਭੂ ਆਪ ਹੀ ਹੈ। ਬੁੱਧਵਾਰ ਦੁਆਰਾ ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਗੁਰ-ਸ਼ਬਦ ਰਾਹੀਂ ਪ੍ਰਭੂ ਦੇ ਨਾਮ ਵਿਚ ਲਿਵਲੀਨ ਹੋ ਕੇ ਜੀਵ ਸਦੀਵੀ ਤੌਰ ’ਤੇ ਸੋਭਨੀਕ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਵੀਰਵਾਰ ਦੁਆਰਾ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਕਿ ਸਾਰੇ ਜੀਵ ਪ੍ਰਭੂ ਨੇ ਹੀ ਪੈਦਾ ਕੀਤੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਹ ਪ੍ਰਭੂ ਦੇ ਹੀ ਓਟ-ਆਸਰੇ ਹਨ। ਸ਼ੁੱਕਰਵਾਰ ਦੁਆਰਾ ਸੋਝੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ ਕਿ ਪ੍ਰਭੂ ਦੇ ਨਾਮ ਨੂੰ ਭੁਲਾ ਕੇ ਵਰਤ ਰਖਣੇ, ਰੋਜਾਨਾ ਆਪਣੇ ਇਸ਼ਟ-ਦੇਵ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਨੀ ਆਦਿ ਸਾਰੇ ਕਰਮ ਮਾਇਆ ਦੇ ਮੋਹ ਵਿਚ ਹੀ ਪਾਉਣ ਵਾਲੇ ਹਨ। ਸ਼ਨੀਵਾਰ ਦੁਆਰਾ ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਮਨਮੁਖ ਸਗਨ-ਅਪਸਗਨ ਆਦਿ ਦੀ ਵਿਚਾਰ ਕਰਨ ਕਰਕੇ ਹਉਮੈ ਦੇ ਭਾਵ ਵਿਚ ਭਟਕਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਅੰਤ ਵਿਚ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਜਿਹੜੇ ਮਨੁਖ ਸੱਚੇ ਗੁਰ-ਸ਼ਬਦ ਦਾ ਚਿੰਤਨ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਉਹ ਪ੍ਰਭੂ ਦੇ ਰੰਗ ਵਿਚ ਰੰਗੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ।
ਮੰਗਲਿ ਮਾਇਆ ਮੋਹੁ ਉਪਾਇਆ ॥
ਆਪੇ ਸਿਰਿ ਸਿਰਿ ਧੰਧੈ ਲਾਇਆ ॥
ਆਪਿ ਬੁਝਾਏ ਸੋਈ ਬੂਝੈ ॥
ਗੁਰ ਕੈ ਸਬਦਿ ਦਰੁ ਘਰੁ ਸੂਝੈ ॥
ਪ੍ਰੇਮ ਭਗਤਿ ਕਰੇ ਲਿਵ ਲਾਇ ॥
ਹਉਮੈ ਮਮਤਾ ਸਬਦਿ ਜਲਾਇ ॥੩॥
-ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ੮੪੧
ਵਿਆਖਿਆ
ਸ਼ਾਬਦਕ ਅਨੁਵਾਦ
ਭਾਵਾਰਥਕ-ਸਿਰਜਣਾਤਮਕ ਅਨੁਵਾਦ
ਕਾਵਿਕ ਪਖ
ਕੈਲੀਗ੍ਰਾਫੀ
ਹਿੰਦੂ ਪਰੰਪਰਾ ਅਨੁਸਾਰ ਮੰਗਲ ਗ੍ਰਹਿ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਤ ਦਿਨ ਮੰਗਲਵਾਰ ਦੇ ਹਵਾਲੇ ਨਾਲ ਇਸ ਪਦੇ ਵਿਚ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਪ੍ਰਭੂ ਨੇ ਆਪ ਹੀ ਪਦਾਰਥ ਰੂਪ ਮਾਇਆ ਵਿਚ ਖਿੱਚ ਪੈਦਾ ਕੀਤੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਅਸੀਂ ਮੋਹ ਕਹਿੰਦੇ ਹਾਂ। ਮੋਹ ਇਸ ਮਾਇਆ ਦੀ ਦਿਸਦੀ ਚਮਕ-ਦਮਕ ਪ੍ਰਤੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਪਦਾਰਥ ਦੀ ਬਾਹਰਲੀ ਪਰਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਕਿਸੇ ਵੀ ਵਸਤ ਦੀਆਂ ਉਪਰਲੀਆਂ ਤਹਿਆਂ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਉਸ ਦਾ ਅਸਲ ਛੁਪਿਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਨਜਰ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦਾ।
ਪ੍ਰਭੂ ਨੇ ਆਪ ਹੀ ਹਰ ਕਿਸੇ ਦੇ ਜਿੰਮੇ ਕੋਈ ਨਾ ਕੋਈ ਕੰਮ ਲਾਇਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਭਾਵ, ਮਾਇਆ ਦੀ ਖਿੱਚ ਕਾਰਣ ਹਰ ਕੋਈ ਇਸ ਦੀ ਚਕਾਚੌਂਧ ਵਿਚ ਉਲਝ ਕੇ ਇਸ ਨੂੰ ਕਮਾਉਣ ਅਤੇ ਹੰਢਾਉਣ ਵਿਚ ਵਿਅਸਤ ਹੈ। ਇਹ ਸਭ ਕੁਝ ਪ੍ਰਭੂ ਦੇ ਹੁਕਮ ਅਨੁਸਾਰ ਹੀ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਮਾਇਆ ਦੀ ਇਸ ਖੇਡ ਨੂੰ ਤੇ ਪ੍ਰਭੂ ਦੇ ਹੁਕਮ ਨੂੰ ਕੋਈ ਆਪਣੇ-ਆਪ ਨਹੀਂ ਜਾਣ ਸਕਦਾ। ਪ੍ਰਭੂ ਨਾਲ ਇਕਮਿਕਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਕੇ ਹੀ ਇਸ ਦਾ ਪਤਾ ਲੱਗ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਕਿਸੇ ਹੱਠ ਸਦਕਾ ਪ੍ਰਭੂ ਨਾਲ ਇਕਮਿਕਤਾ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦੀ ਬਲਕਿ ਉਹ ਆਪਣੀ ਕਿਰਪਾ ਦੇ ਪਾਤਰ ਹੋਣ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਪਛਾਣ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਕਿਹਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਭੇਦ ਆਪ ਦੇਵੇ ਤਾਂ ਹੀ ਉਸ ਦੇ ਬਾਰੇ ਪਤਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ।
ਏਨਾ ਜਰੂਰ ਹੈ ਕਿ ਗੁਰੂ ਦੇ ਸ਼ਬਦ, ਭਾਵ ਸਿੱਖਿਆ ਨੂੰ ਸੁਣਨ, ਸਮਝਣ ਤੇ ਉਸ ਉੱਤੇ ਅਮਲ ਕਰਨ ਨਾਲ ਪ੍ਰਭੂ ਦੇ ਟਿਕਾਣੇ, ਸਥਾਨ ਜਾਂ ਉਸ ਵੱਲ ਜਾਂਦੇ ਮਾਰਗ ਦਾ ਪਤਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ।
ਸਾਧਕ ਜਨ ਨੂੰ ਜਦੋਂ ਗੁਰੂ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਸਦਕਾ ਪ੍ਰਭੂ ਦੇ ਦਰ ਦੀ ਸੋਝੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸ ਦੇ ਮਨ ਵਿਚ ਪ੍ਰਭੂ ਲਈ ਪ੍ਰੇਮ-ਪਿਆਰ ਦਾ ਭਾਵ ਪੈਦਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ, ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਉਸ ਦੇ ਮਨ ਦੀ ਤਾਰ ਪ੍ਰਭੂ ਨਾਲ ਹਮੇਸ਼ਾ ਜੁੜੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ। ਭਾਵ, ਉਹ ਹਰ ਸਮੇਂ ਪ੍ਰਭੂ ਦੀ ਯਾਦ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਹਿਰਦੇ ਵਿਚ ਵਸਾਈ ਰਖਦਾ ਹੈ।
ਗੁਰੂ ਦੀ ਸਿਖਿਆ ਸਦਕਾ ਪ੍ਰਭੂ ਦੀ ਯਾਦ ਨੂੰ ਹਿਰਦੇ ਵਿਚ ਵਸਾਈ ਰਖਣ ਨਾਲ ਸਾਧਕ ਆਪਣੇ ਮਨ ਵਿਚੋਂ ਮੈਂ-ਮੇਰੀ ਦਾ ਭਾਵ ਹੀ ਨਹੀਂ ਮੇਟਦਾ ਸਗੋਂ ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਦੀ ਤੇਰ-ਮੇਰ ਦਾ ਵੀ ਨਾਮੋ-ਨਿਸ਼ਾਨ ਮੇਟ ਲੈਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ਉਸ ਨੇ ਅਜਿਹੇ ਸਭ ਭਾਵ ਅੱਗ ਵਿਚ ਸਾੜ ਸੁੱਟੇ ਹੋਣ।
