ਬਾਣੀ ਮਹਲਾ ੯ - ਰਾਗ ਗਉੜੀ

ਗੁਰੂ ਤੇਗਬਹਾਦਰ ਸਾਹਿਬ

ਇਸ ਸ਼ਬਦ ਵਿਚ ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਮਨੁਖ ਹਰੀ-ਪ੍ਰਭੂ ਦੀ ਸਿਫਤਿ-ਸਾਲਾਹ, ਭਾਵ ਨਾਮ-ਸਿਮਰਨ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ। ਦਿਨ-ਰਾਤ ਤਾਂ ਇਹ ਪਦਾਰਥ ਦੀ ਚਮਕ-ਦਮਕ ਦੇ ਚੱਕਰ ਵਿਚ ਉਲਝਿਆ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਫਿਰ ਇਹ ਪ੍ਰਭੂ ਦਾ ਗੁਣ-ਗਾਇਨ ਕਰੇ ਵੀ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ? ਇਹੀ ਇਸ ਸ਼ਬਦ ਦਾ ਸਥਾਈ ਭਾਵ ਹੈ।

ਫਿਰ ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਮਨੁਖ ਨੇ ਦੋਸਤਾਂ-ਮਿੱਤਰਾਂ, ਧੀਆਂ-ਪੁੱਤਰ ਅਤੇ ਪਦਾਰਥਕ ਲੋਭ ਵਿਚ ਆਪਣੇ-ਆਪ ਨੂੰ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਆਪ ਹੀ ਜਕੜ ਲਿਆ ਲਿਆ ਹੈ ਕਿ ਹੁਣ ਇਹ ਮਾਰੂਥਲ ਵਿਚ ਪਾਣੀ ਦਾ ਭੁਲੇਖਾ ਪਾਉਣ ਵਾਲੀ ਰੇਤੇ ਦੀ ਚਮਕ ਜਿਹੇ ਇਸ ਝੂਠੇ ਸੰਸਾਰ ਨੂੰ ਵੇਖ ਕੇ ਉਸ ਪਿੱਛੇ ਭੱਜਾ ਫਿਰਦਾ ਹੈ।

ਸ਼ਬਦ ਦੇ ਅਖੀਰ ਵਿਚ ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਪਦਾਰਥ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਦਾ ਸਲੀਕਾ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀ ਜਕੜ ਤੋਂ ਮੁਕਤੀ ਦਾ ਤਰੀਕਾ ਦੱਸਣ ਵਾਲਾ ਇਸ ਸਭ ਕਾਸੇ ਦਾ ਮਾਲਕ ਪ੍ਰਭੂ ਹੀ ਹੈ। ਪਰ ਇਹ ਮੂਰਖ ਮਨੁਖ ਉਸ ਨੂੰ ਭੁਲਾਈ ਰਖਦਾ ਹੈ, ਭਾਵ ਕਦੇ ਯਾਦ ਹੀ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ। ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਅਸਲ ਵਿਚ ਕਰੋੜਾਂ ਲੋਕਾਂ ਵਿਚੋਂ ਕੋਈ ਵਿਰਲਾ ਹੀ ਪ੍ਰਭੂ ਦੀ ਭਜਨ-ਬੰਦਗੀ ਤੇ ਸਿਮਰਨ ਨਾਲ ਸੁਰਤ ਜੋੜਦਾ ਹੈ।