ਮਹਲਾ ੫ ਗਾਥਾ

ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਸਾਹਿਬ

ਗਾਥਾ ਬਾਣੀ ਦੇ ਆਖਰੀ ਸਲੋਕ ਵਿਚ ਸਖਤ ਤਾੜਨਾ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਜੀਵਨ ਵਿਚ ਮਿੱਠੀਆਂ-ਮਿੱਠੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਵਧੇਰੇ ਪਸੰਦ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ਤੇ ਸਾਨੂੰ ਉਹੀ ਗੱਲਾਂ ਚੰਗੀਆਂ ਲੱਗਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਸਾਡੀ ਤਰੀਫ ਹੋਵੇ। ਅੱਗ ਦੀ ਲਾਟ ਜਿਹੇ ਰੰਗਾਂ ਦੀ ਸ਼ੋਖ਼ੀ ਅਤੇ ਭੜਕੀਲਾਪਣ ਸਾਨੂੰ ਵਧੇਰੇ ਮੋਂਹਦਾ ਅਤੇ ਖਿੱਚ ਪਾਉਂਦਾ ਹੈ।

ਜੀਵਨ ਦੇ ਸੱਚ ਸਾਨੂੰ ਕੌੜੇ ਲੱਗਦੇ ਹਨ ਤੇ ਝੂਠ ਸੁਣ-ਸੁਣ ਕੇ ਅਸੀਂ ਬੇਹਦ ਖੁਸ਼ ਰਹਿੰਦੇ ਹਾਂ। ਅਜਿਹੀ ਖੋਟੀ ਮਾਨਸਿਕਤਾ ਆਧੀ-ਬਿਆਧੀ (psychosomatic) ਅਸੂਲ ਮੁਤਾਬਕ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਦੇਹੀ ਦੇ ਅਨੇਕ ਰੋਗਾਂ ਵਿਚ ਪਲਟ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਦੇਹੀ ਦੇ ਰੋਗਾਂ ਕਾਰਣ ਮਨ ਵਿਚ ਸੋਗ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ਤੇ ਰੂਹ ਵਿਚ ਵਿਯੋਗ। ਜਿਵੇਂ ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ-ਆਪ ਤੋਂ ਹੀ ਵਿਛੜ ਗਏ ਹੋਈਏ। ਇਥੋਂ ਤਕ ਕਿ ਸੁਖ ਦਾ ਖਿਆਲ ਸੁਪਨੇ ਵਿਚ ਵੀ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦਾ।

ਇਥੇ ਹੀ ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਸਾਨੂੰ ਸਾਡੀ ਅਸਲੀਅਤ ਦਰਸਾਉਂਦਿਆਂ ਸਾਧ-ਸੰਗਤ ਵਿਚ ਮਿਲ ਕੇ ਪਰਮ-ਸਤਿ ਨਾਲ ਅਭੇਦਤਾ ਦੇ ਰਾਹ ਤੋਰਨ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ ਗਾਥਾ ਬਾਣੀ ਸੰਪੰਨ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਨਿਚੋੜ ਇਹੀ ਹੈ ਕਿ ਸਾਧ-ਸੰਗਤ ਵਿਚ ਹੀ ਸੱਚ ਦਾ ਨਿਵਾਸ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤੇ ਸੱਚ ਹੀ ਹਰ ਦੁਖ, ਮੁਸ਼ਕਲ ਅਤੇ ਮੁਸੀਬਤ ਦਾ ਹੱਲ ਹੈ।