ਅਲਾਹਣੀਆ (ਮਹਲਾ ੧)

ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਸਾਹਿਬ

ਇਸ ਪਦੇ ਦੇ ਅਰੰਭ ਵਿਚ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਜਿਸ ਪ੍ਰਭੂ ਨੇ ਸੰਸਾਰ ਦੀ ਸਿਰਜਣਾ ਕੀਤੀ ਹੈ, ਉਹ ਆਪ ਵੀ ਇਸ ਵਿਚ ਹੀ ਸਮਾਇਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਉਸ ਮਾਲਕ ਪ੍ਰਭੂ ਨੂੰ ਉਸ ਦੀ ਰਚੀ ਹੋਈ ਇਸ ਸਿਰਜਣਾ ਅੰਦਰ ਹੀ ਜਾਣਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। 

ਉਸ ਸੱਚੇ ਪ੍ਰਭੂ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਥਾਂ ’ਤੇ ਲੱਭਣ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਉਸ ਨੂੰ ਉਸ ਦੀ ਇਸ ਸਿਰਜਣਾ ਦੇ ਕਣ-ਕਣ ਵਿਚੋਂ, ਉਸ ਦੀ ਵਰਤ ਰਹੀ ਰਜ਼ਾ ਵਿਚੋਂ ਪਛਾਣਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਜਿਸ ਨੇ ਸੰਸਾਰ ਦੀ ਸਿਰਜਣਾ ਕੀਤੀ ਹੈ, ਉਸ ਨੂੰ ਇਸ ਸਿਰਜਣਾ ਤੋਂ ਦੂਰ ਕਿਤੇ ਬਾਹਰ ਨਾ ਸਮਝਿਆ ਜਾਵੇ। ਬਲਕਿ ਉਹ ਅਜਿਹਾ ਸੱਚ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਉਸ ਦੇ ਹਰ ਥਾਂ ਵਰਤ ਰਹੇ ਹੁਕਮ ਵਿਚੋਂ ਹੀ ਪਛਾਣਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਉਸ ਪ੍ਰਭੂ ਦੇ ਨਾਮ ਦੇ ਲਗਾਤਾਰ ਚਿੰਤਨ ਕਰਦੇ ਰਹਿਣ ਨਾਲ ਮਨੁਖ ਸੁਖ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਨਾਮ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਮਨੁਖੀ ਜੀਵਨ ਦਾ ਅਧਾਰ ਅਤੇ ਸਰੋਕਾਰ ਹੀ ਕੱਚਾ, ਭਾਵ ਨਿਰਾਧਾਰ ਰਹਿ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਜਿਸ ਨੇ ਵੀ ਸ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਦੀ ਸਾਜਨਾ ਕੀਤੀ ਹੈ, ਉਹੀ ਇਸ ਦੀ ਗਤੀ ਅਤੇ ਪ੍ਰਗਤੀ ਦੇ ਤੌਰ ਤਰੀਕੇ ਜਾਣਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਦੇ ਇਲਾਵਾ ਇਸ ਦੇ ਬਾਰੇ ਹੋਰ ਕੋਈ ਕੀ ਕਹਿ ਸਕਦਾ ਹੈ? ਭਾਵ, ਉਸ ਦੇ ਬਗੈਰ ਹੋਰ ਕੋਈ ਕੁਝ ਵੀ ਨਹੀਂ ਜਾਣਦਾ।

ਅਖੀਰ ਵਿਚ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਜਿਸ ਨੇ ਇਸ ਜਗਤ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕਰਕੇ ਇਸ ਨੂੰ ਮਾਇਆ ਜਾਲ ਦੀ ਘੁੰਮਣ ਘੇਰੀ ਵਿਚ ਉਲਝਾਇਆ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਉਹੀ ਇਸ ਦਾ ਸਰਬ-ਪ੍ਰਵਾਣਤ ਅਸਲ ਮਾਲਕ ਹੈ। ਭਾਵ, ਉਸ ਦੀਆਂ ਉਹੀ ਜਾਣਦਾ ਹੈ।