ਸ਼ੇਖ ਫਰੀਦ ਜੀ ਦੁਆਰਾ ਉਚਾਰਣ ਕੀਤੇ
ਸਲੋਕ ਜਗਿਆਸੂ ਨੂੰ ਜੀਵਨ ਦੇ ਅਸਲ ਮਨੋਰਥ, ਭਾਵ ਪ੍ਰਭੂ-ਬੰਦਗੀ ਵੱਲ ਪ੍ਰੇਰਤ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਫਰੀਦ ਜੀ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਮਨੁਖ ਨੂੰ ਸੰਸਾਰ ਵਿਚ ਗਿਣਵੇਂ ਦਿਨ ਹੀ ਮਿਲੇ ਹੋਏ ਹਨ, ਇਸ ਲਈ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਦੇਰੀ ਉਸ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭੂ ਦੀ ਬੰਦਗੀ ਵਿਚ ਜੁੜ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਪਰ
ਮਾਇਆ ਦੇ ਮੋਹ ਕਾਰਣ ਮਨੁਖ ਇਸ ਗੱਲ ਨੂੰ ਭੁੱਲ ਕੇ ਵਿਕਾਰਾਂ ਵਿਚ ਫਸ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤੇ ਉਸ ਦੀ ਜਿੰਦਗੀ ਸਦਾ ਅਸ਼ਾਂਤ ਅਤੇ ਅਸਹਿਜ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ। ਜਿਹੜਾ ਮਨੁਖ ਪ੍ਰਭੂ ਦੀ ਯਾਦ, ਪ੍ਰੇਮ, ਨਿਮਰਤਾ, ਸਹਿਣਸ਼ੀਲਤਾ, ਸਬਰ, ਸੰਤੋਖ, ਪਰਉਪਕਾਰ, ਹੱਕ ਦੀ ਕਮਾਈ ਆਦਿ ਗੁਣਾਂ ਨੂੰ ਧਾਰਨ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਘਰ-ਗ੍ਰਹਿਸਥੀ ਵਿਚ ਰਹਿੰਦਿਆਂ ਹੋਇਆਂ ਹੀ ਪ੍ਰਭੂ-ਮਿਲਾਪ ਦਾ ਅਨੰਦ ਮਾਣ ਲੈਂਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਦਾ ਜੀਵਨ ਸੁਖੀ ਅਤੇ ਸਹਿਜਮਈ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਫਰੀਦਾ ਕਾਲਂੀ ਜਿਨੀ ਨ ਰਾਵਿਆ ਧਉਲੀ ਰਾਵੈ ਕੋਇ ॥
ਕਰਿ ਸਾਂਈ ਸਿਉ ਪਿਰਹੜੀ ਰੰਗੁ ਨਵੇਲਾ ਹੋਇ ॥੧੨॥
-ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ੧੩੭੮
ਵਿਆਖਿਆ
ਸ਼ਾਬਦਕ ਅਨੁਵਾਦ
ਭਾਵਾਰਥਕ-ਸਿਰਜਣਾਤਮਕ ਅਨੁਵਾਦ
ਕਾਵਿਕ ਪਖ
ਇਸ ਸਲੋਕ ਵਿਚ ਫਰੀਦ ਜੀ ਪਿਛਲੇ ਸਲੋਕ ਵਾਲੀ ਦੁਬਿਧਾ ਵਿਚੋਂ ਬਾਹਰ ਆਉਂਦੇ ਹੋਏ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਮੀਂਹ ਰੱਬ ਦੇ ਹੁਕਮ ਵਿਚ ਹੀ ਵਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਕਰ ਕੇ ਬੇਸ਼ੱਕ ਮੀਂਹ ਇਵੇਂ ਹੀ ਪੈਂਦਾ ਰਹੇ ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪਹਿਨੀ ਹੋਈ ਕੰਬਲੀ ਵੀ ਭਿੱਜਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਭਿੱਜ ਜਾਵੇ। ਪਰ ਉਹ ਆਪਣੇ ਪਿਆਰੇ ਸਤਿਸੰਗੀ ਸੱਜਣਾਂ ਨੂੰ ਹਰ ਹਾਲਤ ਵਿਚ ਮਿਲਣ ਜਾਣਗੇ। ਕਿਉਂਕਿ, ਕੁਝ ਵੀ ਹੋ ਜਾਵੇ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਆਪਣੇ ਸੱਜਣ ਨਾਲ ਪਿਆਰ ਕਿਸੇ ਵੀ ਹਾਲਤ ਵਿਚ ਨਹੀਂ ਟੁੱਟਣਾ ਚਾਹੀਦਾ। ਸੱਜਣ ਪਿਆਰੇ ਬਿਨਾਂ ਜੀਣ ਦਾ ਕੋਈ ਹੱਜ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਅਜਿਹੇ ਸਤਿਸੰਗੀ ਸੱਜਣਾਂ ਦੇ ਮਿਲਾਪ ਨਾਲ ਹੀ ਪ੍ਰਭੂ ਦਾ ਮਿਲਾਪ ਹਾਸਲ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਕਰਿ ਕਿਰਪਾ ਪ੍ਰਭਿ ਸਾਧਸੰਗਿ ਮੇਲੀ ॥ ਜਾ ਫਿਰਿ ਦੇਖਾ ਤਾ ਮੇਰਾ ਅਲਹੁ ਬੇਲੀ ॥੩॥ -ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ੭੯੪
ਦਰਅਸਲ ਇਸ ਸਲੋਕ ਵਿਚ ਬਾਬਾ ਫਰੀਦ ਜੀ ਪ੍ਰਭੂ-ਮਾਰਗ ਉੱਤੇ ਚੱਲਦਿਆਂ ਦਰਪੇਸ਼ ਆ ਰਹੀਆਂ ਮੁਸੀਬਤਾਂ ਤੋਂ ਪਾਰ ਲੰਘਣ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ ਕਿ ਕੋਈ ਵੀ ਮੁਸੀਬਤ ਜਗਿਆਸੂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭੂ-ਮਾਰਗ ਦੇ ਰਾਹ ਤੋਂ ਲਾਭੇਂ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੀ।