ਬਾਣੀ ਮਹਲਾ ੯ - ਰਾਗ ਗਉੜੀ

ਗੁਰੂ ਤੇਗਬਹਾਦਰ ਸਾਹਿਬ

ਇਸ ਸ਼ਬਦ ਵਿਚ ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਸਾਧਨਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਸਾਧਕਾਂ ਨੂੰ ਉਪਦੇਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਜੇ ਉਹ ਆਪਣੀ ਸਾਧਨਾ ਵਿਚ ਸਫਲ ਹੋਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਉਹ ਆਪਣੇ ਮਨ ਦਾ ਮਾਣ ਛੱਡ ਦੇਣ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਕਾਮਕ ਰੁਚੀਆਂ, ਕ੍ਰੋਧ ਅਤੇ ਬੁਰੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਸੰਗਤ ਤੋਂ ਦਿਨ-ਰਾਤ, ਭਾਵ ਹਮੇਸ਼ਾ ਦੂਰ ਰਹਿਣ। ਇਹੀ ਇਸ ਸ਼ਬਦ ਦਾ ਸਥਾਈ ਭਾਵ ਹੈ।

ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਉਪਦੇਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਮਨੁਖ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਦੁਖ-ਸੁਖ ਵੇਲੇ ਇਕੋ ਜਿਹੇ ਰਹਿਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਤੇ ਜੇ ਕੋਈ ਉਸ ਦਾ ਮਾਣ ਜਾਂ ਅਪਮਾਨ ਕਰੇ ਤਾਂ ਵੀ ਉਸ ਨੂੰ ਇਕੋ ਜਿਹੇ, ਭਾਵ ਸਹਿਜ ਵਿਚ ਰਹਿਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਜਿਹੜੇ ਲੋਕ ਖੁਸ਼ੀ ਅਤੇ ਗਮੀਂ ਸਮੇਂ ਬਿਲਕੁਲ ਨਿਰਲੇਪ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਅਸਲ ਵਿਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਹੀ ਗਿਆਨ ਦੀ ਅਸਲ ਸੋਝੀ ਹੋਈ ਹੈ।

ਸ਼ਬਦ ਦੇ ਅਖੀਰ ਵਿਚ ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਆਦੇਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਜਿਹੜਾ ਮਨੁਖ ਆਪਣੀ ਉਸਤਤਿ ਸੁਣਨ ਅਤੇ ਪਰਾਈ ਨਿੰਦਿਆ-ਚੁਗਲੀ ਕਰਨ ਦੀਆਂ ਆਦਤਾਂ ਛੱਡ ਕੇ ਅਡੋਲ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਹੀ ਅਸਲ ਵਿਚ ਗਿਆਨਵਾਨ ਹੈ। ਫਿਰ ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਇਸ ਅਵਸਥਾ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨਾ ਬੜਾ ਮੁਸ਼ਕਲ ਕਾਰਜ ਹੈ। ਇਸ ਕਾਰਜ ਦੀ ਸੋਝੀ ਕਿਸੇ ਅਜਿਹੇ ਵਿਰਲੇ ਨੂੰ ਹੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਜਿਹੜਾ ਗੁਰੂ ਵੱਲ ਮੁਖ ਕਰਕੇ, ਭਾਵ ਗੁਰੂ ਦੇ ਲੜ ਲੱਗ ਕੇ ਗੁਰਮਖ ਹੋ ਗਿਆ ਹੋਵੇ।