ਬਾਣੀ ਮਹਲਾ ੯ - ਰਾਗ ਜੈਤਸਰੀ

ਗੁਰੂ ਤੇਗਬਹਾਦਰ ਸਾਹਿਬ

ਇਸ ਸ਼ਬਦ ਵਿਚ ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਆਪਣੇ ਮਨ ਨੂੰ ਸਿੱਖਿਆ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਉਹ ਝੂਠ ਦਾ ਖਹਿੜਾ ਛੱਡ ਕੇ ਸੱਚਾ ਵਿਚਾਰ ਗ੍ਰਹਿਣ ਕਰੇ, ਭਾਵ ਸੱਚੀ ਸਿੱਖਿਆ ’ਤੇ ਅਮਲ ਕਰੇ। ਮਨੁਖ ਦੇ ਮਨ ਨੂੰ ਯਕੀਨ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਪ੍ਰਭੂ ਦੇ ਨਾਮ ਬਿਨਾਂ ਇਹ ਸਾਰਾ ਸੰਸਾਰ ਮਹਿਜ਼ ਕਲਪਣਾ ਮਾਤਰ ਹੈ। ਇਹੀ ਵਿਚਾਰ ਇਸ ਸ਼ਬਦ ਦਾ ਸਥਾਈ ਭਾਵ ਹੈ।

ਫਿਰ ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਜਿਸ ਪ੍ਰਭੂ ਨੂੰ ਜੋਗੀ ਲੋਕ ਜੋਗ ਸਾਧਨਾ ਨਾਲ ਵੀ ਲੱਭ ਨਹੀਂ ਸਕੇ ਤੇ ਮੁਕੰਮਲ ਰੂਪ ਵਿਚ ਉਸ ਦਾ ਭੇਤ ਨਹੀਂ ਪਾ ਸਕੇ। ਮਨੁਖ ਨੂੰ ਪਤਾ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਮਾਲਕ ਪ੍ਰਭੂ ਸਾਡੇ ਬੇਹੱਦ ਨੇੜੇ ਵਸਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਦੀ ਪਛਾਣ ਇਹੀ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਦਾ ਕੋਈ ਰੰਗ-ਰੂਪ ਤੇ ਨੈਣ ਨਕਸ਼ ਨਹੀਂ ਹੈ ਜਾਂ ਕਹਿ ਲਉ ਉਸ ਦੀ ਕੋਈ ਪਛਾਣ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਹੀ ਉਸ ਦਾ ਨਿਆਰਾਪਣ ਹੈ।

ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਇਸ ਸੰਸਾਰ ਵਿਚ ਸਿਰਫ ਹਰੀ-ਪ੍ਰਭੂ ਦਾ ਨਾਮ ਹੀ ਸਭ ਤੋਂ ਪਵਿੱਤਰ, ਅਰਥਾਤ ਸ੍ਰੇਸ਼ਟ ਜਾਂ ਅੱਵਲ ਹੈ। ਪਰ ਮਨੁਖ ਇਸ ਨੂੰ ਕਦੇ ਵੀ ਯਾਦ ਨਹੀਂ ਰਖਦਾ। ਫਿਰ ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਅਜਿਹੇ ਮਨੁਖ ਦੇ ਮਨ ਦੀ ਅਵਾਜ਼ ਬਣਦੇ ਹੋਏ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਹੇ ਸੰਸਾਰ ਦੇ ਸਤਿਕਾਰਜੋਗ, ਬੰਦਨਾ ਕਰਨ ਜੋਗ ਪ੍ਰਭੂ! ਮੈਂ ਆਪ ਦੀ ਸ਼ਰਣ ਵਿਚ ਆ ਗਿਆਂ ਹਾਂ। ਮੇਰੀ ਰਖਿਆ ਕਰੋ, ਜੋ ਤੁਹਾਡਾ ਬਿਰਦ ਹੈ।