ਬਾਰਹ ਮਾਹਾ

ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਸਾਹਿਬ

ਗ੍ਰੀਕ ਵਿਚ ਬੀਟਾ, ਅਰਬੀ ਵਿਚ ਬੇ ਤੇ ਰੋਮਨ ਵਿਚ ਬੀ ਦੂਜਾ ਅੱਖਰ ਹੈ। ਸ਼ਾਇਦ ਇਸ ਤੋਂ ਹੀ ਬੇ ਦੀ ਧੁਨੀ ਦੂਣੀ, ਭਾਵ ਦੋ ਦੀ ਸੂਚਕ ਹੋ ਗਈ। ਦੋ ਅਤੇ ਦਸ ਮਿਲ ਕੇ ਬਾਰਾਂ ਬਣਦੇ ਹਨ। ਬੇਸ਼ੱਕ ਮਨੁਖ ਨੂੰ ਸਮੇਂ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਤ ਹਰ ਰੁੱਤ ਵਿਚ ਕੁਝ ਚੰਗਾ ਤੇ ਕੁਝ ਚੰਗਾ ਨਹੀਂ ਮਹਿਸੂਸ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਅਜਿਹਾ ਸਾਡੇ ਅਗਿਆਨ ਕਾਰਣ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਇਸ ਪਦੇ ਵਿਚ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਬਾਰਾਂ ਮਹੀਨਿਆਂ ਵਿਚ ਆਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਰੁੱਤਾਂ, ਥਿਤਾਂ ਅਤੇ ਦਿਨ ਸਾਰੇ ਹੀ ਚੰਗੇ ਹਨ।

ਇਥੋਂ ਤਕ ਕਿ ਸਮੇਂ ਦੀਆਂ ਤਮਾਮ ਇਕਾਈਆਂ, ਭਾਵ ਘੜੀਆਂ, ਮਹੂਰਤ ਅਤੇ ਪਲ ਆਦਿ ਉਸ ਵੇਲੇ ਭਲੇ ਪ੍ਰਤੀਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਜਦ ਜਗਿਆਸੂ ਦੇ ਹਿਰਦੇ ਅੰਦਰ ਆਤਮਕ ਗਿਆਨ ਦੀ ਬਰਕਤ ਨਾਲ ਪ੍ਰਭੂ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਕਰ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਪ੍ਰਭੂ ਸਭ ਕਾਸੇ ਦਾ ਕਰਤਾ ਹੈ ਤੇ ਉਹ ਭਲੀ ਪ੍ਰਕਾਰ ਹਰ ਕਾਰਜ-ਵਿਧੀ ਜਾਣਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਜਦ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭੂ ਪਿਆਰ ਨਸੀਬ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਹ ਭਟਕਣ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਹੋ ਕੇ ਏਨਾ ਇਕਾਗਰ ਚਿੱਤ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਦੇ ਸਾਰੇ ਕਾਰਜ ਸੰਪੰਨ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।

ਮਾਲਕ ਪ੍ਰਭੂ ਨੇ ਜਿਸ ਜਗਿਆਸੂ ਨੂੰ ਸ਼ਿੰਗਾਰਿਆ, ਭਾਵ ਪੈਦਾ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਉਹ ਉਸ ਨੂੰ ਪਿਆਰ ਵੀ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਜਿਸ ਨੂੰ ਵੀ ਇਹ ਸੋਝੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਉਸ ਨੂੰ ਹੀ ਪਿਆਰੇ ਪ੍ਰਭੂ ਦਾ ਮਿਲਾਪ ਨਸੀਬ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਦਾ ਉਹ ਭਰਪੂਰ ਅਨੰਦ ਮਾਣਦਾ ਹੈ।

ਜਿਸ ਜਗਿਆਸੂ ਦੇ ਮਸਤਕ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭੂ ਦੀ ਗਿਆਨ ਰੂਪੀ ਸੋਝੀ ਨਸੀਬ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਤੇ ਉਸ ਦੇ ਹਿਰਦੇ ਵਿਚ ਪ੍ਰਭੂ ਦਾ ਪਿਆਰ-ਭਿੰਨਾ ਮਿਲਾਪ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਜਗਿਆਸੂ ਤੇ ਉਸ ਦਾ ਹਿਰਦਾ ਅਤੇ ਸਰੀਰ ਬੜਾ ਹੀ ਸੁਹਾਵਣਾ ਤੇ ਮਨਮੋਹਣਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਇਸ ਪਦੇ ਦੇ ਅਖੀਰ ਵਿਚ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਸਦਾ ਕਾਇਮ ਰਹਿਣ ਵਾਲਾ ਪਿਆਰਾ ਪ੍ਰਭੂ ਜਦ ਜਗਿਆਸੂ ਦੇ ਹਿਰਦੇ ਵਿਚ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਕਰ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਰਾਤ-ਦਿਨ ਆਪਣੇ ਮਿਲਾਪ, ਭਾਵ ਪ੍ਰੇਮ-ਰਸ ਦਾ ਅਨੰਦ ਬਖਸ਼ਦਾ ਹੈ।