ਅਲਾਹਣੀਆ (ਮਹਲਾ ੧)

ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਸਾਹਿਬ

ਇਸ ਪਦੇ ਵਿਚ ਬਾਬਾ, ਭਾਵ ਸਿਆਣੇ ਮਨੁਖ ਨੂੰ ਮੁਖਾਤਬ ਹੋ ਕੇ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਜਿਹੜੇ ਲੋਕ ਕਿਸੇ ਪ੍ਰਾਣੀ ਦੇ ਤੁਰ ਜਾਣ ’ਤੇ ਰੋਣ-ਕੁਰਲਾਉਣ ਲੱਗ ਪੈਂਦੇ ਹਨ, ਉਹ ਬਿਲਕੁਲ ਬੇਕਾਰ ਰੋਂਦੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਰੋਣਾਂ ਤਾਂ ਹੀ ਸੱਚਾ ਸਮਝਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜੇ ਉਹ ਪ੍ਰਭੂ ਦੇ ਵੈਰਾਗ ਵਿਚ ਰੋ ਰਹੇ ਹੋਣ।

 
ਜਿਹੜੇ ਕਿਸੇ ਦੇ ਤੁਰ ਜਾਣ ’ਤੇ, ਕੇਵਲ ਮਾਲ-ਧਨ ਆਦਿ ਦੇ ਖੁੱਸ ਜਾਣ ਕਾਰਣ ਰੋਂਦੇ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਰੋਣਾ-ਧੋਣਾ ਤੇ ਸੋਗ ਆਦਿ ਸਭ ਕੁਝ ਹੀ ਵਿਅਰਥ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।

ਫਿਰ ਦੁਹਰਾ ਕੇ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਸੰਸਾਰ ਦੇ ਲੋਕ ਅਸਲੋਂ ਹੀ ਬੇਸੁਧ ਹਨ, ਜਿਹੜੇ ਕਿਸੇ ਦੇ ਤੁਰ ਜਾਣ ’ਤੇ ਮਾਇਕ ਪਦਾਰਥਾਂ ਕਰਕੇ ਰੋਂਦੇ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਰੋਣਾ-ਧੋਣਾ ਤੇ ਸੋਗ ਆਦਿ ਸਭ ਬੇਕਾਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।

ਅਜਿਹੇ ਅਣਜਾਣ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਮਾੜੇ-ਚੰਗੇ ਦੀ ਭੋਰਾ ਭਰ ਵੀ ਸਮਝ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ। ਉਹ ਆਪਣੀ ਦੇਹੀ ਫਜੂਲ ਕਿਸਮ ਦੇ ਕੰਮ-ਧੰਦਿਆਂ ਵਿਚ ਗੁਆ ਲੈਂਦੇ ਹਨ। ਭਾਵ, ਆਪਣਾ ਸਾਰਾ ਜੀਵਨ ਵਿਅਰਥ ਬਤੀਤ ਕਰਦੇ ਹਨ।

ਜੋ ਕੁਝ ਵੀ ਇਸ ਸੰਸਾਰ ਵਿਚ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਸਭ ਕੁਝ ਹੀ ਖਤਮ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਫਿਰ ਵੀ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਲੋਕ ਇਸ ਝੂਠੇ ਜੀਣ-ਥੀਣ ਤੇ ਮਾਇਕ ਪਦਾਰਥਾਂ ਦਾ ਹੰਕਾਰ ਕਿਉਂ ਕਰਦੇ ਹਨ।

ਅਖੀਰ ਵਿਚ ਫਿਰ ਦੁਹਰਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਪ੍ਰਭੂ ਪਿਆਰੇ ਦੇ ਵੈਰਾਗ ਵਿਚ ਰੋਂਦਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਹੀ ਸਹੀ ਅਰਥਾਂ ਵਿਚ ਰੋਣਾ ਸਮਝਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਲੋਕ ਦਿਖਾਵਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਨੂੰ ਨਹੀਂ। ਭਾਵ, ਦੁਨਿਆਵੀ ਮੋਹ ਵਿਚ ਫਸੇ ਮਨੁਖ ਦਾ ਰੋਣਾ ਕਿਸੇ ਅਰਥ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ।