ਅਨੰਦ ਸੰਸਕਾਰ ੨/੨

ਗੁਰੂ ਰਾਮਦਾਸ ਸਾਹਿਬ, ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਸਾਹਿਬ, ਭਗਤ ਕਬੀਰ ਜੀ

ਇਸ ਪਦੇ ਵਿਚ ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਗੁਰੂ ਦੇ ਮਿਲਾਪ ਸਦਕਾ ਪਿਆਰੇ ਪ੍ਰਭੂ ਦੀ ਸੋਝੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭੂ-ਮਿਲਾਪ ਲਈ ਗੁਰੂ ਦੀ ਅਹਿਮੀਅਤ ਦਾ ਪਤਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਗੁਰੂ, ਭਾਵ ਗੁਰ-ਸ਼ਬਦ ਰੂਪੀ ਗਿਆਨ ਹੀ ਪ੍ਰਭੂ ਦੀ ਦੱਸ ਪਾਉਂਦਾ ਹੈ।

ਇਸ ਲਈ ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਗੁਰੂ ਦੇ ਮਿਲਾਪ ਦਾ ਭੇਤ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਇਸ ਪ੍ਰਭੂ-ਮਿਲਾਪ ਲਈ ਆਪਣੇ ਗੁਰੂ ਅੱਗੇ ਆਪਣਾ ਤਨ ਅਤੇ ਮਨ ਸਮਰਪਣ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਇਹ ਸਮਰਪਣ ਕੋਈ ਕਸਮ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਜੋ ਇਕ ਵਾਰੀ ਪਾ ਲਈ ਤੇ ਬਸ। ਬਲਕਿ ਇਹ ਮਨ ਦਾ ਅਜਿਹਾ ਅਹਿਸਾਸ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਲਗਾਤਾਰ ਰਹਿਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਤਦ ਜਾ ਕੇ ਪ੍ਰਭੂ-ਮਿਲਾਪ ਸੰਭਵ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। 

ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਪ੍ਰਭੂ-ਮਿਲਾਪ ਲਈ ਗੁਰੂ ਅੱਗੇ ਆਪਣਾ ਤਨ ਅਤੇ ਮਨ ਸਮਰਪਣ ਕੀਤਿਆਂ ਸਮੁੰਦਰ ਜਿਹੇ ਡਰਾਉਣੇ, ਮੁਸ਼ਕਲ ਅਤੇ ਅੜਚਣ ਭਰਪੂਰ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਨਿਸਚਿੰਤ ਅਤੇ ਨਿਡਰ ਹੋ ਕੇ ਜਿਊਣ ਨਾਲ ਹੀ ਮੌਤ ਦੀ ਦਹਿਸ਼ਤ ਤੋਂ ਛੁਟਕਾਰਾ ਮਿਲਿਆ ਹੈ।

ਪ੍ਰਭੂ ਦੇ ਪਿਆਰ ਰੂਪੀ ਨਾਮ-ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਦੀ ਬਰਕਤ ਨਾਲ ਭਟਕਣ ਰੁਕ ਗਈ ਹੈ ਤੇ ਮਨ ਬਿਲਕੁਲ ਅਡੋਲ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ ਤੇ ਆਉਣ-ਜਾਣ ਜਾਂ ਜਿਊਣ-ਮਰਨ ਦਾ ਮਸਲਾ ਹੀ ਨਹੀਂ ਰਿਹਾ।

ਮਨ ਨੂੰ ਅਜਿਹਾ ਘਰ ਲੱਭ ਪਿਆ ਹੈ ਜਾਂ ਚਿੱਤ ਹੁਣ ਅਜਿਹੀ ਅਵਸਥਾ ਵਿਚ ਪੁੱਜ ਗਿਆ ਹੈ, ਜਿਥੇ ਅਜਿਹਾ ਸਹਿਜ ਅਤੇ ਟਿਕਾਉ ਮਹਿਸੂਸ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ਹਰ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸੁਖ-ਸਹੂਲਤ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋ ਗਈ ਹੋਵੇ। ਅਸਲ ਵਿਚ ਹੁਣ ਪ੍ਰਭੂ ਦਾ ਨਾਮ ਹੀ ਜੀਵਨ ਦਾ ਅਧਾਰ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ ਤੇ ਇਸੇ ਵਿਚ ਜੀਵਨ ਦੀ ਹਰ ਸੁਖ-ਸਹੂਲਤ ਮਹਿਸੂਸ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।

ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਅਖੀਰ ਵਿਚ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਹੁਣ ਮਨ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ਇਹ ਜੀਵਨ ਵਿਚ ਅਨੰਤ ਖੁਸ਼ੀਆਂ ਮਾਣ ਰਿਹਾ ਹੋਵੇ। ਇਸ ਲਈ ਉਸ ਸਮਰੱਥ ਅਤੇ ਸੰਪੂਰਨ ਗੁਰੂ ਅੱਗੇ ਸਿਰ ਝੁਕ ਗਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਉਕਤ ਕਿਸਮ ਦੀ ਉੱਚ ਅਵਸਥਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਈ ਹੈ।