ਅਨੰਦ ਸੰਸਕਾਰ ੧/੨

ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਸਾਹਿਬ, ਗੁਰੂ ਰਾਮਦਾਸ ਸਾਹਿਬ

ਇਸ ਸ਼ਬਦ ਵਿਚ ਮਿਲਾਪ ਦੇ ਪਿਆਰ ਭਿੰਨੇ ਅਹਿਸਾਸ ਦਿਲ ਨੂੰ ਏਨੀ ਧੂਹ ਪਾਉਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਪੜ੍ਹਦਿਆਂ-ਸੁਣਦਿਆਂ ਮਨ ਮਨੋਵੇਗ ਵਿਚ ਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸੇ ਕਰਕੇ ਇਹ ਸ਼ਬਦ ਸਾਡੇ ਜੀਵਨ ਦੀ ਬੜੀ ਹੀ ਅਹਿਮ ਅਤੇ ਉਤਸ਼ਾਹੀ ਸਮਾਜਕ ਰਸਮ ਅਨੰਦ ਕਾਰਜ ਸਮੇਂ ਬੜੇ ਹੀ ਉਮੰਗਮਈ ਸੰਵੇਗ ਵਿਚ ਪੜ੍ਹੇ ਅਤੇ ਗਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਪਾਠ ਅਤੇ ਗਾਇਨ ਸਮੇਂ ਮਨ ਵਿਆਹ ਸਮੇਂ ਹੋ ਰਹੇ ਪਰਵਾਰਕ ਅਤੇ ਸਮਾਜਕ ਮਿਲਾਪ ਦਾ ਅਨੰਦ ਮਾਣਦਾ ਹੋਇਆ ਪ੍ਰਭੂ-ਮਿਲਾਪ ਦੇ ਪਰਮ ਅਨੰਦ ਦੀਆਂ ਝਲਕਾਂ ਵੀ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ਦੀਨ ਦੁਨੀਆਂ ਇਕ ਸੁਰ ਹੋ ਕੇ ਮਿਲਾਪ ਦਾ ਇਹ ਰਾਗ ਅਲਾਪ ਰਹੇ ਹੋਣ।

ਇਸ ਸ਼ਬਦ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਤੁਕ ਵਿਚ ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਸਿਰਫ ਏਨਾ ਹੀ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਸੱਜਣ ਪਿਆਰੇ ਘਰ ਆਏ ਹਨ। ਸੱਜਣ ਕਿਸੇ ਭਲੇ ਪੁਰਸ਼ ਨੂੰ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਹਰ ਕੋਈ ਪਿਆਰ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਜਦ ਵੀ ਕੋਈ ਸੱਜਣ ਆਪਣੇ ਪਿਆਰ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਦੇ ਘਰ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸ ਦੇ ਆਗਮਨ ਦੀ ਖੁਸ਼ੀ ਵਿਚ ਸਾਰੇ ਸੇਵਾ-ਭਾਵ ਵਿਚ ਆ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਤੇ ਸਮਝਦੇ ਹਨ ਕਿ ਪਿਆਰੇ ਸੱਜਣ ਦਾ ਮੇਲ ਸੱਚੇ ਪ੍ਰਭੂ ਦੀ ਮਿਹਰ ਨਾਲ ਹੋਇਆ ਹੈ।

ਫਿਰ ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਇਹ ਮਿਲਾਪ ਕਿਸੇ ਹੱਠ ਜਾਂ ਤਰੱਦਦ ਦਾ ਫਲ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਬਲਕਿ ਇਹ ਪ੍ਰਭੂ ਦੇ ਭਾਣੇ ਦੀ ਖੇਡ ਹੈ। ਜਦ ਉਸ ਨੂੰ ਚੰਗਾ ਲੱਗਿਆ ਤਾਂ ਉਸ ਨੇ ਬੜੇ ਅਰਾਮ ਨਾਲ ਮਿਲਾਪ ਦੀ ਮਿਹਰ ਕਰ ਦਿੱਤੀ। ਸੱਚ ਨੂੰ ਪ੍ਰਣਾਏ ਹੋਏ ਸੂਝਵਾਨ ਸਤਸੰਗੀਆਂ ਦੇ ਮਿਲਾਪ ਨਾਲ ਬੜੇ ਹੀ ਸੁਖ ਦਾ ਅਨੁਭਵ ਹੋਇਆ ਹੈ।

ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਇਹ ਮਿਲਾਪ ਅਜਿਹਾ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ਕੋਈ ਅਜਿਹੀ ਵਸਤ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋ ਗਈ ਹੋਵੇ, ਜਿਸ ਦੀ ਮਨ ਨੂੰ ਬੜੀ ਹੀ ਵੇਗਮੱਤੀ ਲਗਨ ਲੱਗੀ ਹੋਈ ਹੋਵੇ।

ਫਿਰ ਇਹ ਮੇਲ ਦੋ-ਚਾਰ ਦਿਨ ਦੀ ਗੱਲ ਨਹੀਂ, ਬਲਕਿ ਰੋਜ-ਰੋਜ ਦਾ ਸਦੀਵੀ ਮੇਲ ਹੈ ਤੇ ਇਸ ਮੇਲ ਨਾਲ ਮਨ ਏਨਾ ਰਜਾਮੰਦ ਹੈ ਕਿ ਘਰ-ਬਾਰ ਸਮੇਤ ਸਾਰਾ ਵਾਤਾਵਰਨ ਸੋਹਣਾ ਲੱਗਣ ਲੱਗ ਪਿਆ ਹੈ।

ਇਸ ਅਲਬੇਲੇ ਸੱਜਣ ਦੇ ਘਰ ਆਉਣ ਨਾਲ ਮਨ ਏਨਾ ਖਿੜ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮਹਿਸੂਸ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ਵਾਤਾਵਰਨ ਵਿਚ ਏਨੇ ਵਾਜੇ ਗਾਜੇ ਗੂੰਜ ਪਏ ਹੋਣ ਕਿ ਸੰਗੀਤਕ ਧੁਨਾਂ ਦੀ ਅਪਾਰ ਛਹਿਬਰ ਲੱਗ ਗਈ ਹੋਵੇ।